In deze aflevering heb ik het met dr. Martine Kruijtbosch over morele dilemma's die bij apothekers kunnen ontstaan door alle geneesmiddel tekorten. Martine leert mij dat er drie morele principes zijn die je kan toepassen bij schaarste in de medische zorg, deze zijn opgesteld door het centrum voor ethiek en gezondheid. Toch kan het zijn dat je afwijkt van een voornemen dat je hebt genomen om bij tekorten toe te passen. Hoe ga je daar nou mee om en wat kan je doen om ervoor te zorgen dat je de volgende keer nog beter kan beslissen of je een keuze op de zo juist mogelijke manier maakt. 

Meer over Martine Kruitbosch: https://www.linkedin.com/in/martine-kruijtbosch-phd-b4673920b/

In deze aflevering bespreken we de verschillen in het effect van geneesmiddelen tussen mannen en vrouwen met een focus op vrouwen. Vrouwen zijn (en worden nog steeds) minder geïncludeerd in geneesmiddelonderzoek, daardoor weten we eigenlijk te weinig over het verschil tussen mannen en vrouwen als het gaan over geneesmiddelen. Van een aantal geneesmiddelen is dit verschil duidelijk, maar in de praktijk gebeurt er nog steeds veel te weinig aan het aanpassen van doseringen bij vrouwen. Loes Visser en Catherijne Knibbe lichten dit toe in deze podcast.

In deze podcast wordt besproken hoe jicht (een kristallopathie) ontstaat uit een verhoogde concentratie van urinezuur. Urinezuur kan boven een bepaalde concentratie (risico boven de 0,35 mmol/L) niet meer volledig oplossen en slaat neer. Dit geeeft een ontsteking aan de gewrichten, roodheid en enorm veel pijn. Een jichtaanval ontstaat acuut, binnen 24 uur, meestal in het MTP 1 gewricht (middenvoetsbeentje en grote teen). Medicatie bestaat uit aanvalsbehandeling (colchicine, prednisolon of een NSAID) of preventieve behandeling (colchicine in een lage dosering), verminderen van de aanmaak urinezuur, door remming van xanthine oxidase (allopurinol en febuxostat) of verhogen van de uitscheiding van urinezuur via de nier (benzbromaron, probenecide, losartan en SGLT-2 remmers). Van de laatste categorie is alleen benzbromaron geregistreerd in Nederland. Tenslotte kunnen mensen zelf wat doen door minder of geen alcohol te drinken (m.n. bier), af te vallen, geen fructose te eten en mogelijk minder purine rijke producten te eten (vlees en schaal of schelpdieren 
Literatuur

1. Mikuls TR. Gout. New Engl J Med. 2022;387(20):1877–87.
2. Feig DI, Kang DH, Johnson RJ. Uric Acid and Cardiovascular Risk. New Engl J Medicine. 2008;359(17):1811–21.
3. So A, Thorens B. Uric acid transport and disease. J Clin Invest. 2010;120(6):1791–9.
4. Chino Y, Samukawa Y, Sakai S, Nakai Y, Yamaguchi J, Nakanishi T, et al. SGLT2 inhibitor lowers serum uric acid through alteration of uric acid transport activity in renal tubule by increased glycosuria. Biopharm Drug Dispos. 2014;35(7):391–404.
5. Suijk DLS, Baar MJB van, Bommel EJM van, Iqbal Z, Krebber MM, Vallon V, et al. SGLT2 Inhibition and Uric Acid Excretion in Patients with Type 2 Diabetes and Normal Kidney Function. Clin J Am Soc Nephro. 2022;17(5):663–71.
6. Tátrai P, Erdő F, Dörnyei G, Krajcsi P. Modulation of Urate Transport by Drugs. Pharm. 2021;13(6):899.
7. Bjornstad P, Lanaspa MA, Ishimoto T, Kosugi T. Fructose and uric acid in diabetic nephropathy. Diabetologia. 2015;58(9):1993–2002.
8. Hu X, Yang Y, Hu X, Jia X, Liu H, Wei M, et al. Effects of sodium‐glucose cotransporter 2 inhibitors on serum uric acid in patients with type 2 diabetes mellitus: A systematic review and network meta‐analysis. Diabetes Obes Metabolism. 2022;24(2):228–38.
9. Yip ASY, Leong S, Teo YH, Teo YN, Syn NLX, See RM, et al. Effect of sodium-glucose cotransporter-2 (SGLT2) inhibitors on serum urate levels in patients with and without diabetes: a systematic review and meta-regression of 43 randomized controlled trials. Ther Adv Chronic Dis. 2022;13:20406223221083508.
10. Mulay SR, Anders HJ. Crystallopathies. New Engl J Medicine. 2016;374(25):2465–76.
11. White WB, Saag KG, Becker MA, Borer JS, Gorelick PB, Whelton A, et al. Cardiovascular Safety of Febuxostat or Allopurinol in Patients with Gout. New Engl J Medicine. 2018;378(13):1200–10.
12. Banerjee M, Pal R, Mukhopadhyay S. Can SGLT2 inhibitors prevent incident gout? A systematic review and meta-analysis. Acta Diabetol. 2022;59(6):783–91.

In deze apothekerspodcast interview ik Ellen Koster die in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde een artikel schreef over de behandeling van kinderen met eczeem. In het bijzonder gaan we in dit interview in op het belang van smeren met indifferente zalven en crèmes, de angst voor zalven en crèmes met corticosteroïden (ofwel de "hormoonzalven", wat een hele ongeschikte naam is) door ouders, maar ook door zorgverleners. Deze angst staat een goede behandeling in de weg en is onterecht. Crèmes en zalven met corticosteroïden zijn goed onderzocht en leiden zelden tot ernstige bijwerkingen, bovendien werken ze heel erg goed tegen eczeem, waardoor de behandeling met deze crèmes en zalven de kwaliteit van leven voor kinderen (en volwassenen) met eczeem enorm kan verbeteren.

https://www.ntvg.nl/artikelen/kinderen-met-eczeem-verdienen-betere-behandeling#gerelateerde-artikelen

Meer informatie over dr Ellen Koster:
https://okee.sites.uu.nl
https://www.linkedin.com/in/ellen-koster-2413599/

Informatie over het huidhuis en eczeem:
https://huidhuis.nl/aandoeningen/constitutioneel-eczeem/

Informatie over Finger Tip Units
https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/fingertip-unit-ftu.htm

Veel luisterplezier toegewenst.

In dit interview met dr. Schouten hebben we het over antibiotica resistentie. We praten over hoe deze resistentie ontstaat, wanneer je risico loopt en hoe we verstandig om moeten gaan met antibiotica. Ries legt uit hoe bacteriën hun resistente genen kunnen overdragen op andere bacteriën, zelf op bacteriën die niet tot dezelfde soort behoren. We bespreken dat de inzet van antibiotica zeer voorzichtig moet gebeuren, maar dat de emotie om antibiotica in te zetten een belangrijke rol speelt bij de patiënt, maar ook bij de voorschrijvende dokter. Een belangrijk onderwerp dat wordt uitgelegd is dat antibiotica niet werkzaam zijn tegen virussen en dat de meeste infecties virus infecties zijn, dus dat we antibiotica niet snel moeten voorschrijven. Bovendien hebben antibiotica ook invloed op de darmflora, waardoor deze van samenstelling kan veranderen en waardoor mensen mogelijk eerder nadelige effecten kunnen krijgen, denk hierbij aan gewichtstoename en mogelijk depressies (luister hiervoor ook naar apothekerspodcast #31. Als je meer wilt weten over Ries, kijk dan op zijn LinkedIn profiel: https://www.linkedin.com/in/ries-schouten-04025522/

Veel luisterplezier gewenst met deze apothekerspodcast. 

In deze aflevering een uitgebreid interview met apotheker dr. Job van Boven, die heel veel weet over longmedicatie, we bespreken het verschil tussen Astma en COPD, of is dat verschil minder duidelijk dan we denken? We hebben het over inhalatietechniek, therapietrouw, het astma actieplan, het COPD actieplan. Verder gaat Job in op onderzoek dat hij heeft gedaan naar elektronische hulpmiddelen die helpen om medicatie beter te kunnen inhaleren. In de aflevering worden diverse studies en websites aangehaald, hieronder de links naar alle relevante artikelen en websites. Veel luisterplezier!

Meer over dr. Job van Boven: https://www.rug.nl/staff/j.f.m.van.boven/
https://www.linkedin.com/in/job-van-boven-53336b17/?originalSubdomain=nl

Hierbij de links naar de artikelen:

TAI: 

• TAI validatie: Plaza V, et al. Validation of the 'Test of the Adherence to Inhalers' (TAI) for Asthma and COPD Patients. J Aerosol Med Pulm Drug Deliv. 2016 Apr;29(2):142-52, link: Validation of the ‘Test of the Adherence to Inhalers’ (TAI) for Asthma and COPD Patients | Journal of Aerosol Medicine and Pulmonary Drug Delivery (liebertpub.com)
• Beschikbaar via TAI: www.taitest.com
• TAI Toolkit artikel: van de Hei SJ, et al. Personalized Medication Adherence Management in Asthma and Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Review of Effective Interventions and Development of a Practical Adherence Toolkit.  J Allergy Clin Immunol Pract. 2021;9(11):3979-3994, link: Personalized Medication Adherence Management in Asthma and Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Review of Effective Interventions and Development of a Practical Adherence Toolkit - ScienceDirect

Actie plan: Astma Actieplan – Longfonds webshop

COPD actieplan: Longaanval actieplan COPD – Longfonds webshop

Digitale voorzetkamer: 

Dierick BJH, et al. Digital spacer data driven COPD inhaler adherence education: The OUTERSPACE proof-of-concept study. Respir Med. 2022;201:106940, link: Digital spacer data driven COPD inhaler adherence education: The OUTERSPACE proof-of-concept study - ScienceDirect

PW artikel milieu impact inhalatoren: Dekhuijzen et al. CO2-VOETAFDRUK VAN  INHALATOREN KAN OP VELE FRONTEN OMLAAG. Pharmaceutisch Weekblad 2022. Link:  4844435-Q-KNMP-PW nummer 16_v7.pdf (inhalatieinstituut.nl)

PHARMACOP (apotheek studie COPD): 

Tommelein E, et al. Effectiveness of pharmaceutical care for patients with chronic obstructive pulmonary disease (PHARMACOP): a randomized controlled trial. Br J Clin Pharmacol. 2014; 77(5):756-66, link: Effectiveness of pharmaceutical care for patients with chronic obstructive pulmonary disease (PHARMACOP): a randomized controlled trial - Tommelein - 2014 - British Journal of Clinical Pharmacology - Wiley Online Library

Jansen EM, et al. Global burden of medication non-adherence in chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and asthma: a narrative review of the clinical and economic case for smart inhalers.

J Thorac Dis. 2021; 13(6):3846-3864, link: Global burden of medication non-adherence in chronic obstructive pulmonary disease

Met Liset van Dijk praat ik over een veel voorkomend fenomeen, namelijk therapie(on)trouw. Veel mensen nemen hun geneesmiddelen niet in zoals is afgesproken met hun arts. Hierdoor hebben mensen minder positieve effecten van hun geneesmiddelen. Met Liset praat ik over welke soorten therapieontrouw er nu allemaal zijn en wat mogelijke oorzaken hiervan zijn. Een buitengewoon interessant en relevant onderwerp, want therapieontrouw komt heel veel voor en gaat gepaard met hoge gezondheidskosten. Kortom reden genoeg om te luisteren naar dit interview. Veel luisterplezier.

In deze apothekerspodcast wordt uitgelegd waarom ons lichaam een eigen ritme heeft en hoe dat ritme ontstaat. Het circadiaan ritme (circa=ongeveer, diem=dag) is een ritme van ongeveer 24 uur. Bijna alle cellen in ons lichaam hebben zo'n 24-uurs ritme en dit ritme wordt in stand gehouden door CLOCK:BMAL1 eiwitten (transcriptiefacoren) die op hun beurt weer de aanmaak van PER (period) en CRY (cryptochrome) stimuleren. De klokken in ons lichaam worden door een "master clock" gereguleerd, die master clock bevind zich in de  Supra Chiasmatische Nucleus (SCN) en wordt gesynchroniseerd door licht dat in contact komt met intrinsic photosensitive Retinal Ganglionic Cells (ipRGC), die vervolgens via de Retino Hypothalamal Tract een signaal doorgeven aan de SCN, zodat deze zichzelf synchroniseert. Bij een jetlag is er een afwijking (logisch) tussen de blootstelling aan licht en het juiste tijdstip waarop PER en CRY worden geproduceerd. Hierdoor raakt ons lichaam tijdelijk uit balans. Voor veel aandoeningen speelt het circadiaans ritme een rol, in de volgende apothekerspodcast zullen we daar verder op ingaan.

Literatuur
1.  Takahashi JS. Transcriptional architecture of the mammalian circadian clock. Nature Reviews Genetics [Internet]. 2016 Dec 19;18(3):164–79. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5501165/pdf/nihms866355.pdf
2.  Patton AP, Hastings MH. The suprachiasmatic nucleus. Curr Biol. 2018;28(15):R816–22.
3.  Hastings MH, Maywood ES, Brancaccio M. Generation of circadian rhythms in the suprachiasmatic nucleus. Nature Reviews Neuroscience. 2018 Jul 12;19(8):1–17.
4.  Evans JA. Collective timekeeping among cells of the master circadian clock. Journal of Endocrinology [Internet]. 2016 Jul 9;230(1):R27–49. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4938744/pdf/nihms789172.pdf
5.  Allada R, Bass J. Circadian Mechanisms in Medicine. New Engl J Med. 2021;384(6):550–61.
6.  Schibler U, Gotic I, Saini C, Gos P, Curie T, Emmenegger Y, et al. Clock-Talk: Interactions between Central and Peripheral Circadian Oscillators in Mammals. Cold Spring Harbor Symposia on Quantitative Biology [Internet]. 2016 Jun 20;80:223–32. Available from: http://symposium.cshlp.org/content/80/223.full.pdf
7.  Castagna A, Pizzolo F, Chiecchi L, Morandini F, Channavajjhala SK, Guarini P, et al. Circadian exosomal expression of renal thiazide-sensitive NaCl cotransporter (NCC) and prostasin in healthy individuals. Martínez JLC, Lodeiro  Carlos, Santos HM, editors. PROTEOMICS - Clinical Applications [Internet]. 2015 Jun 16;9(5–6):623–9. Available from: https://www.readcube.com/articles/10.1002/prca.201400198?no_additional_access=1&tracking_referrer=onlinelibrary-wiley-com.proxy.library.uu.nl&purchase_referrer=onlinelibrary-wiley-com.proxy.library.uu.nl&publisher=wiley&access_api=1&parent_url=https:%2F%2Fonlinelibrary-wiley-com.proxy.library.uu.nl%2Fdoi%2Fepdf%2F10.1002%2Fprca.201400198&preview=1&ssl=1
8.  Zhang R, Lahens NF, Ballance HI, Hughes ME, Hogenesch JB. A circadian gene expression atlas in mammals: Implications for biology and medicine. Proc National Acad Sci. 2014;111(45):16219–24.
9.  Moore-Ede MC. Physiology of the circadian timing system: predictive versus reactive homeostasis. The American journal of physiology. 1986 May;250(5 Pt 2):R737-52.
10.  Dibner C, Schibler U, Albrecht U. The Mammalian Circadian Timing System: Organization and Coordination of Central and Peripheral Clocks. Annual Review of Physiology [Internet]. 2010 Mar 17;72(1):517–49. Available from: https://www-annualreviews-org.proxy.library.uu.nl/doi/pdf/10.1146/annurev-physiol-021909-135821

Zoutbeperking wordt naast stoppen met roken en afvallen aangeraden om de bloeddruk te verlagen. In deze apothekerspodcast gaan we wat dieper in op de effecten van zoutbeperking, we kijken naar de wetenschappelijke literatuur die is verschenen over dit onderwerp en bespreken deze. En wat blijkt: zoutbeperking van 3 gram zout per dag lijkt net zo effectief als behandeling met medicatie. De combinatie van een gezond dieet (DASH dieet) en zoutbeperking geeft een bloeddrukdaling van ruim 11 mm Hg systolisch. Zoutbeperking heeft nog meer effect in personen van Afrikaans Amerikaanse afkomst dan in blanke personen. Verder blijkt ook dat het toevoegen van 25% Kalium Chloride aan keukenzout positieve effecten heeft op sterfte, hart- en vaatziekten en herseninfarcten.

Literatuur

1.  Sacks FM, Svetkey LP, Vollmer WM, Appel LJ, Bray GA, Harsha D, et al. Effects on Blood Pressure of Reduced Dietary Sodium and the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) Diet. New Engl J Medicine. 2001;344(1):3–10.
2.  Bibbins-Domingo K, Chertow GM, Coxson PG, Moran A, Lightwood JM, Pletcher MJ, et al. Projected Effect of Dietary Salt Reductions on Future Cardiovascular Disease. New Engl J Medicine. 2010;362(7):590–9.
3.  Neal B, Wu Y, Feng X, Zhang R, Zhang Y, Shi J, et al. Effect of Salt Substitution on Cardiovascular Events and Death. New Engl J Med. 2021;385(12):1067–77.
4.  Ellison DH, Welling P. Insights into Salt Handling and Blood Pressure. New Engl J Med. 2021;385(21):1981–93.
5.  Pimenta E, Gaddam KK, Oparil S, Aban I, Husain S, Dell’Italia LJ, et al. Effects of Dietary Sodium Reduction on Blood Pressure in Subjects With Resistant Hypertension. Hypertension. 2009;54(3):475–81.
6.  He FJ, MacGregor GA. Effect of modest salt reduction on blood pressure: a meta-analysis of randomized trials. Implications for public health. J Hum Hypertens. 2002;16(11):761–70.
7.  Nomura N, Shoda W, Uchida S. Clinical importance of potassium intake and molecular mechanism of potassium regulation. Clin Exp Nephrol. 2019;23(10):1175–80.

Myocarditis, ontsteking van de hartspier komt voor als bijwerking van mRNA vaccins, het risico hierop is echter 1000 x zo laag als bij een active infectie met het SARS-COV-2 virus zelf. In die zin zou je kunnen zeggen dat vaccinatie dus ook beschermd tegen een ontsteking van de hartspier. Het risico is hoger bij mannen onder de 30 jaar. 

Literatuur

1.  Aikawa T, Takagi H, Ishikawa K, Kuno T. Myocardial injury characterized by elevated cardiac troponin and in‐hospital mortality of COVID‐19: an insight from a meta‐analysis. J Med Virol. 2020;93(1):10.1002/jmv.26108.
2.  Maiese A, Frati P, Duca FD, Santoro P, Manetti AC, Russa RL, et al. Myocardial Pathology in COVID-19-Associated Cardiac Injury: A Systematic Review. Diagnostics. 2021;11(9):1647.
3.  Mevorach D, Anis E, Cedar N, Bromberg M, Haas EJ, Nadir E, et al. Myocarditis after BNT162b2 mRNA Vaccine against Covid-19 in Israel. New Engl J Medicine. 2021;385(23):NEJMoa2109730.
4.  Heymans S, Cooper LT. Myocarditis after COVID-19 mRNA vaccination: clinical observations and potential mechanisms. Nat Rev Cardiol. 2022;19(2):75–7.
5.  Witberg G, Barda N, Hoss S, Richter I, Wiessman M, Aviv Y, et al. Myocarditis after Covid-19 Vaccination in a Large Health Care Organization. New Engl J Medicine. 2021;385(23):NEJMoa2110737.
6.  Montgomery J, Ryan M, Engler R, Hoffman D, McClenathan B, Collins L, et al. Myocarditis Following Immunization With mRNA COVID-19 Vaccines in Members of the US Military. Jama Cardiol. 2021;6(10):1202–6.
7.  Vojdani A, Kharrazian D. Potential antigenic cross-reactivity between SARS-CoV-2 and human tissue with a possible link to an increase in autoimmune diseases. Clin Immunol Orlando Fla. 2020;217:108480–108480.
8.  Heymans S, Eriksson U, Lehtonen J, Cooper LT. The Quest for New Approaches in Myocarditis and Inflammatory Cardiomyopathy. J Am Coll Cardiol. 2016;68(21):2348–64.

Bloeddruk regulatie bij mensen met een slechte nierfunctie is moeilijk te bereiken. In het verleden werden thiazide diuretica niet geadviseerd bij een eGFR<30 ml/min. Diverse kleine onderzoeken toonden aan dat het thiazide achtige diureticum chloortalidon (CT) toch wel een effect kon hebben op de bloeddruk. Onderzoeker, nefroloog Rajiv Agarwal onderzocht of CT bij mensen met een eGFR van 15-29 ml/min veilig gebruikt kon worden en een bloeddrukdaling teweeg bracht. De resultaten van dit onderzoek worden in deze apothekerspodcast actueel besproken. Graag ontvang ik feedback hierover, zodat ik weet of u als luisteraar het interessant en zinvol vindt als er nieuwe ontwikkelingen op het gebied van geneesmiddelen plaatsvinden. U kunt dat doen via twitter (@HarmGeers) of door uw feedback te sturen naar apothekerspodcast@gmail.com. Veel luisterplezier!

Literatuur
1.  Agarwal R, Sinha AD, Cramer AE, Balmes-Fenwick M, Dickinson JH, Ouyang F, et al. Chlorthalidone for Hypertension in Advanced Chronic Kidney Disease. New Engl J Med. 2021;385(27):2507–19.
2.  Agarwal R, Sinha AD, Pappas MK, Ammous F. Chlorthalidone for Poorly Controlled Hypertension in Chronic Kidney Disease: An Interventional Pilot Study. American Journal of Nephrology [Internet]. 2014;39(2):171–82. Available from: http://www.karger.com.proxy.library.uu.nl/Article/Pdf/358603
3.  Geers H. Het gebruik van thiazidediuretica bij een zeer lage glomerulaire filtratiesnelheid. https://www.npfo.nl/artikel/het-gebruik-van-thiazidediuretica-bij-een-zeer-lage-glomerulaire-filtratiesnelheid

4.  MD RA, MD ADS. Thiazide diuretics in advanced chronic kidney disease. JASH. 2012 Sep 10;6(5):299–308.
5.  Sinha AD, Agarwal R. Thiazide Diuretics in Chronic Kidney Disease. Current Hypertension Reports. 2015 Mar 8;17(3):1–6.
6.  MD ADS, MD RA. Thiazides are useful agents in CKD. JASH. 2016 Apr 1;10(4):288–9.
7.  Peterzan MA, Hardy R, Chaturvedi N, Hughes AD. Meta-Analysis of Dose-Response Relationships for Hydrochlorothiazide, Chlorthalidone, and Bendroflumethiazide on Blood Pressure, Serum Potassium, and Urate. Hypertension. 2012;59(6):1104–9.

ACE remmers zijn beschikbaar als prodrug of als niet prodrug, ze remmen de afgifte van aldosteron via remming van het Angiotensin Converting Enzyme. Daarmee remmen ze het Renine Angiotensin Aldosteron Syteem (RAAS). ACE-remmers hebben als bijwerkingen hoest, deze bijwerking kan ook na langdurig gebruik nog optreden. Verhoging van het Kalium en een daling van de nierfunctie. Op lange termijn beschermen ze de nieren juist tegen verdere achteruitgang. Ze zijn een belangrijk wapen tegen achteruitgang van de nieren bij chronische nierschade en bij albuminurie en proteinurie (eiwit in de urine). ACE remmers hebben een matig bloeddrukverlagend effect, waarschijnlijk omdat het RAAS niet bij iedereen met een hoge bloeddruk opgereguleerd is. Bij hartfalen en na een hartinfarct is dat wel het geval en zal het bloeddrukdalend effect groter zijn. 

Literatuur
1.  Zhang Y, He D, Zhang W, Xing Y, Guo Y, Wang F, et al. ACE Inhibitor Benefit to Kidney and Cardiovascular Outcomes for Patients with Non-Dialysis Chronic Kidney Disease Stages 3–5: A Network Meta-Analysis of Randomised Clinical Trials. Drugs. 2020;80(8):797–811.
2.  Brown NJ, Vaughan DE. Angiotensin-Converting Enzyme Inhibitors. Circulation. 1998;97(14):1411–20.
3.  Heran BS, Wong MM, Heran IK, Wright JM. Blood pressure lowering efficacy of angiotensin converting enzyme (ACE) inhibitors for primary hypertension. Cochrane Db Syst Rev. 2008;(4):CD003823.
4.  Sinha AD, Agarwal R. Clinical Pharmacology of Antihypertensive Therapy for the Treatment of Hypertension in Chronic Kidney Disease. Clin J Am Soc Nephro. 2018;14(5):CJN.04330418.
5.  Wang GM, Li LJ, Tang WL, Wright JM. Renin inhibitors versus angiotensin converting enzyme (ACE) inhibitors for primary hypertension. Cochrane Db Syst Rev. 2020;10(10):CD012569.
6.  He D, Zhang Y, Zhang W, Xing Y, Guo Y, Wang F, et al. Effects of ACE Inhibitors and Angiotensin Receptor Blockers in Normotensive Patients with Diabetic Kidney Disease. Horm Metab Res. 2020;52(05):289–97.

Thiazide diuretica worden ook wel plastabletten genoemd, de hoeveelheid die je extra moet plassen na inname van deze tabletten valt echter bijzonder mee. Ze zijn al erg oud en er is heel veel ervaring mee opgedaan. Ze hebben een zeer gunstig bijwerkingen profiel en worden goed verdragen doorgaans. Ze verhogen de uitscheiding van natrium en water via de nier. In de ALLHAT studie, de grootste studie die gedaan is op het gebied van bloeddrukverlagers, bleek dat chloortalidon betere uitkomsten had dan lisinopril en amlodipine. Een bijkomend voordeel is dat chloortalidon ook nog eens heel goedkoop is ten opzichte van deze nieuwere middelen. Bijwerkingen van thiazide diuretica zijn laag natrium, laag kalium, minder calcium in de urine, verhoging van het urinezuur en een lichte stijging van de glucosespiegel. Controle van natrium, kalium en de nierfunctie wordt aanbevolen voor de start en 10-14 dagen na het starten van de therapie. 

Literatuur
1.  Group TAO and C for the ACR. Major Outcomes in High-Risk Hypertensive Patients Randomized to Angiotensin-Converting Enzyme Inhibitor or Calcium Channel Blocker vs Diuretic: The Antihypertensive and Lipid-Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial (ALLHAT). Jama. 2002;288(23):2981–97.
2.  Subramanya AR, Ellison DH. Distal Convoluted Tubule. Clinical Journal of the American Society of Nephrology [Internet]. 2014 Dec 5;9(12):2147–63. Available from: https://cjasn.asnjournals.org/content/clinjasn/9/12/2147.full.pdf
3.  Omar HR, Komarova I, El-Ghonemi M, Fathy A, Rashad R, Abdelmalak HD, et al. Licorice abuse: time to send a warning message. Therapeutic Advances in Endocrinology and Metabolism. 2012 Aug 7;3(4):125–38.
4.  Loffing J, Korbmacher C. Regulated sodium transport in the renal connecting tubule (CNT) via the epithelial sodium channel (ENaC). Pflügers Archiv - European J Physiology. 2009;458(1):111–35.
5.  William JH, Danziger J. Proton-pump inhibitor-induced hypomagnesemia: Current research and proposed mechanisms. World journal of nephrology. 2016 Mar;5(2):152–7.
6.  William JH, Richards K, Danziger J. Magnesium and Drugs Commonly Used in Chronic Kidney Disease. Advances in chronic kidney disease. 2018 May;25(3):267–73.

SGLT2 remmers zorgen voor een verminderde ziekenhuisopname door hartfalen en worden aanbevolen voor alle patiënten met hartfalen NYHA klasse 2. Momenteel worden er veel SGLT2 remmers voorgeschreven, maar hoe werken ze nu precies bij hartfalen?
In deze podcast worden eerste de belangrijkste studies kort besproken, waarbij SGLT2 remmers getest zijn en vervolgens wordt ingegaan op de mogelijke werkingsmechanismen van deze middelen bij hartfalen. Voor een verdieping in de werkingsmechanismen verwijs ik naar de literatuur hieronder. SGLT2 remmers zijn nu geregistreerd voor HFrEF, op dit moment is er een studie bij HFpEF gepubliceerd voor empagliflozine (EMPEROR preserved) en begin 2022 worden ook de resultaten van een andere studie  met dapagliflozine (DELIVER).

Literatuur
1.  Trum M, Riechel J, Wagner S. Cardioprotection by SGLT2 Inhibitors—Does It All Come Down to Na+? Int J Mol Sci. 2021;22(15):7976.
2.  Petrie MC, Verma S, Docherty KF, Inzucchi SE, Anand I, Bělohlávek J, et al. Effect of Dapagliflozin on Worsening Heart Failure and Cardiovascular Death in Patients With Heart Failure With and Without Diabetes. JAMA : the journal of the American Medical Association [Internet]. 2020 Mar 27;1–16. Available from: https://jamanetwork-com.proxy.library.uu.nl/journals/jama/fullarticle/2763950?guestAccessKey=92d12374-e06c-4a0c-8f07-09d4c679b321&utm_source=silverchair&utm_medium=email&utm_campaign=article_alert-jama&utm_content=olf&utm_term=032720
3.  Butler J, Usman MS, Khan MS, Greene SJ, Friede T, Vaduganathan M, et al. Efficacy and safety of SGLT2 inhibitors in heart failure: systematic review and meta‐analysis. Esc Hear Fail. 2020;7(6):3298–309.
4.  Anker SD, Butler J, Filippatos G, Ferreira JP, Bocchi E, Böhm M, et al. Empagliflozin in Heart Failure with a Preserved Ejection Fraction. New Engl J Med. 2021;
5.  Sano M, Goto S. Possible Mechanism of Hematocrit Elevation by Sodium Glucose Cotransporter 2 Inhibitors and Associated Beneficial Renal and Cardiovascular Effects. Circulation. 2019;139(17):1985–7.
6.  Verma S, McMurray JJV. SGLT2 inhibitors and mechanisms of cardiovascular benefit: a state-of-the-art review. Diabetologia [Internet]. 2018 Aug 23;61(10):1–10. Available from: https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs00125-018-4670-7.pdf
7.  Seferović PM, Fragasso G, Petrie M, Mullens W, Ferrari R, Thum T, et al. Sodium–glucose co‐transporter 2 inhibitors in heart failure: beyond glycaemic control. A position paper of the Heart Failure Association of the European Society of Cardiology. Eur J Heart Fail. 2020;22(9):1495–503.

In deze aflevering bespreek ik hoe de werking van nicotine in de hersenen is en waarom het verslavend is, tevens komt er een nieuw inzicht ter sprake over de werking van nicotine op de microglia. Microglia zijn cellen die de zenuwcellen van de hersenen onderhouden en allerlei functie hebben en die door nicotine beïnvloed worden. Het lijkt erop dat adolescenten en jong volwassenen gevoeliger zijn voor de verslavende effecten van roken en ook dat roken in de hersenen van pubers meer potentiële schade kan aanrichten.
Medicatie bij stoppen met roken wordt besproken, nicotine vervangende middelen, nortiptyline, bupropion, varenicline en ten slotte wordt er kort ingegaan op cytisine en het gevaar van e-sigaretten en vaping wordt besproken. Met name het risico op E-cigarette of Vaping Associated Lung Injury (EVALI).

Literatuur
1.  Overbeek DL, Kass AP, Chiel LE, Boyer EW, Casey AMH. A review of toxic effects of electronic cigarettes/vaping in adolescents and young adults. Crit Rev Toxicol. 2020;50(6):1–8.
2.  Gotti C, Clementi F. CYTISINE AND CYTISINE DERIVATIVES. MORE THAN SMOKING CESSATION AIDS. Pharmacol Res. 2021;170:105700.
3.  Wang TW, Gentzke AS, Neff LJ, Glidden EV, Jamal A, Park-Lee E, et al. Disposable E-Cigarette Use among U.S. Youth — An Emerging Public Health Challenge. New Engl J Med. 2021;384(16):1573–6.
4.  Mahajan SD, Homish GG, Quisenberry A. Multifactorial Etiology of Adolescent Nicotine Addiction: A Review of the Neurobiology of Nicotine Addiction and Its Implications for Smoking Cessation Pharmacotherapy. Frontiers Public Heal. 2021;9:664748.

5. NHG standaard stoppen met roken, https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/stoppen-met-roken, geraadpleegd op 30-10-2021.

6. https://en.wikipedia.org/wiki/Bronchiolitis_obliterans

Dennis vertelt openhartig hoe hij jarenlang rookte, zeker een pakje per dag en hoe hij is gestopt. Ik hoop dat het verhaal van Dennis een inspiratiebron is voor anderen die willen stoppen met roken. Het gaat u lukken!

Veel luisterplezier

Trigeminus Neuralgie (TN) of aangezichtspijn is een zeer nare aandoening die gepaard gaat met pijnscheuten in het gedeelte van het gezicht dat wordt aangestuurd door de trigeminus zenuw. De pijn wordt soms omschreven als “shock”, pijnscheuten duren kort <1 s tot 2 minuten en komen aanvalsgewijs voor. Ze worden vaak uitgelokt door aanraking van het gezicht, maar ook door spreken of kauwen of tandenpoetsen. Trigeminus neuralgie kan worden behandeld met geneesmiddelen en via chirurgie. Carbamazepine en oxcarbazepine zijn de twee geneesmiddelen die het meest gebruikt worden bij de behandeling van TN. Ongeveer 90% van de mensen merkt verbetering na gebruik van carbamazepine, helaas valt ook ongeveer 40% van de mensen uit als gevolg van bijwerkingen. Er wordt gewerkt aan geneesmiddelen die het Nav 1.7 kanaal remmen (dit is een kanaal dat de natriumstroom verzorgt) en hiervan verwacht men goede resultaten.(1–3)

Literatuur

1.  Stefano GD, Truini A, Cruccu G. Current and Innovative Pharmacological Options to Treat Typical and Atypical Trigeminal Neuralgia. Drugs. 2018;78(14):1433–42.
2.  Lambru G, Zakrzewska J, Matharu M. Trigeminal neuralgia: a practical guide. Pract Neurology. 2021;pract. neurol-2020-002782.
3.  Cruccu G, Stefano GD, Truini A. Trigeminal Neuralgia. New Engl J Med. 2020;383(8):754–62.

In deze apothekerspodcast wordt er uitgelegd hoe u kunt afwegen of een geneesmiddel iets is voor u of niet. Daarbij is het belangrijk om goed te snappen wat de absolute risico afname is van een geneesmiddel. Deze absolute risicoafname wordt weergegeven in het Number Needed to Treat (NNT) en wordt afgewogen tegen het Number Needed to Harm (NNH). Dat laatste getal geeft aan in hoeverre een geneesmiddel bijwerkingen geeft. Ook is het belangrijk om uzelf af te vragen of u tot dezelfde populatie behoort als de populatie die in de studies naar zo'n geneesmiddel zijn gebruikt. Bent u een gezonde persoon die niet rookt, drinkt, veel beweegt en gezonde voeding eet en hebben er in de studie mensen met overgewicht, diabetes, slechte voedingsgewoonten en veel rokers meegedaan, dan is de winst van een geneesmiddel bij u misschien wel heel anders en kunt u de studieresultaten niet zomaar naar uzelf extrapoleren. Via de volgende websites kunt u meer te weten komen over uw risico op hart- en vaatziekten en over het NNT en het NNH en of een geneesmiddel positief of negatief werkt.
www.u-prevent.com
www.thnnnt.com

Literatuur
1.  Legemate DA, Koelemay MJW, Ubbink DT. [Number unnecessarily treated in relation to harm: a concept physicians and patients need to understand]. Ned Tijdschr Genees. 2016;160:D513.

NSAID staat voor Non Steroidal Anti Inflammaroty Drug, het is een pijnstiller met ontstekingsremmende eigenschappen. NSAIDs worden veel gebruikt en er is veel ervaring mee opgedaan, ze kunnen zonder recept gekocht worden. Toch zijn NSAIDs niet geheel zonder risico te gebruikten. Via remming van het enzym cyclooxygenase (COX) remmen NSAIDs de vorming van prostaglandinen (PG). PG zorgen oa voor pijnmodulatie, maar beïnvloeden ook de doorbloeding van de nier en de aanmaak van de beschermende slijmlaag van de maag. Ze kunnen dus acute nierschade veroorzaken, maar ook maagbloedingen. Daarnaast kunnen NSAIDs ook het risico op hart- en vaatziekten  (HVZ) verhogen. COX1 selectieve NSAIDs zorgen voor meer maagbloedingen, terwijl COX2 selectieve NSAIDs juist meer HVZ veroorzaken. Het is dus een afweging die gemaakt moet worden in de keuze voor een NSAID. De dosering moet zo laag mogelijk en het gebruik zo kort mogelijk gehouden worden. Bij langdurig gebruik dient iemand onder controle te staan (oa bloeddruk). In deze apothekerspodcast gaan we dieper in op de voors en tegens van NSAIDs

In deze apothekerspodcast hebben we het over RLS. Dit is een aandoening die gepaard gaat met een enorme drang tot bewegen van de benen, deze aandrang treedt op in rust en speelt vooral op tijdens de avond en nacht. RLS wordt behandeld met geneesmiddelen, maar recente inzichten tonen aan dat ijzergebrek in de hersenen een belangrijke rol speelt bij RLS en dat het belangrijk is om bij RLS ervoor te zorgen dat de ferritine concentratie boven de 50 microgram per liter blijft. Geneesmiddelen die gebruikt worden zijn dopamine agonisten (pramipexol, rotigotide en ropinirol), echter men denkt dat deze middelen gepaard gaan met het frequenter optreden van augmentatie, waardoor de symptomen van RLS eerder optreden en heftiger optreden. Gabapentine en pregabaline kunnen ook gebruikt worden bij RLS, maar zijn hiervoor in Nederland niet geregistreerd, maar zouden off label kunnen worden toegepast. 

Literatuur
1.  Garcia-Borreguero D, Cano-Pumarega I. New concepts in the management of restless legs syndrome. Bmj. 2017 Feb 27;j104-14.
2.  Garcia-Malo C, Romero-Peralta S, Cano-Pumarega I. Restless Legs Syndrome. Clinical Features. Sleep Medicine Clin. 2021;16(2):233–47.
3.  Guo S, Huang J, Jiang H, Han C, Li J, Xu X, et al. Restless Legs Syndrome: From 

In deze podcast wil ik de maatschappelijke discussie rondom het wisselen van geneesmiddelen op voorschrift van zorgverzekeraars aanvullen met een aantal waarnemingen die ik heb gedaan als apotheker. Ik zie dat er al heel veel mensen zijn gewisseld van geneesmiddel en dat er een kleine groep mensen overblijft voor wie wisselen heel eng is en mogelijk ook nadelen geeft. In deze apothekerspodcast benoem ik een aantal problemen, zoals het gebrek aan vertrouwen in geneesmiddelen, de toename in het aantal consulten bij huisarts en specialist over de wisseling van die geneesmiddelen en de toename in het aantal metingen om te evalueren of die geneesmiddelen niet nadelig zijn voor deze groep patiënten. Verder belicht ik het morele dilemma wat er ontstaat bij mij als apotheker als ik een afweging moet maken tussen een financieel argument en een het belang van de patiënt. Tenslotte geef ik aan hoe ik denk dat het ook anders kan en waarbij er een systeem ontstaat waarbij er toch veel bespaard kan worden.

In deze aflevering meer informatie over het serotoninesyndroom. Dit syndroom kenmerkt zich door een veranderde mentale status, autonome overactiviteit en neuromusculaire abnormaliteiten. Het komt voor in milde vorm, maar ook in ernstige vorm, de ernstige vorm heeft een hoge mortaliteit. Centraal staan de symptomen: zweten, versnelde hartslag, toegenomen darmgeluiden, diarree, agitatie, spiertrekkingen, tremoren, vooral in de onderste extremiteiten (benen en armen). Er is een verhoogde kans op het serotoninesyndroom bij overdosering van het SSRI (vaak als gevolg van een bewuste intoxicatie), een combinatie met andere serotonerg werkende geneesmiddelen of door de combinatie met (designer) drugs als MDMA (XTC), LSD, 3-MMC (Poes). Het syndroom ontstaat snel, dus het is belangrijk om hulp te zoeken van een arts als u het vermoeden heeft van een serotoninesyndroom.

Literatuur:
1. Boyer EW, Shannon M. The Serotonin Syndrome. New Engl J Medicine. 2005;352(11):1112–20.

Het microbioom bevat alle bacteriën in onze darmen. Deze bacteriën hebben een hele nuttige functie, ze maken bepaalde vitamines aan, ze produceren nuttige stoffen, ze produceren neurotransmitters, ze helpen met de vertering van ons voedsel en ze helpen met het in stand houden van de barrière van het maagdarm kanaal en hebben ook invloed op ons immuun systeem. Het maagdarm kanaal kan ook communiceren met de hersenen en kan daar zowel een positieve (in de gezonde situatie) als negatieve invloeden uitoefenen (zoals bij depressie). In deze apothekerspodcast wordt uitgelegd hoe men denkt dat veranderingen in het microbioom kunnen leiden tot depressie.

Geraadpleegde literatuur
1.  Du Y, Gao X-R, Peng L, Ge J-F. Crosstalk between the microbiota-gut-brain axis and depression. Heliyon. 2020;6(6):e04097.
2.  Capuco A, Urits I, Hasoon J, Chun R, Gerald B, Wang JK, et al. Gut Microbiome Dysbiosis and Depression: a Comprehensive Review. Curr Pain Headache R. 2020;24(7):36.
3.  Carlessi AS, Borba LA, Zugno AI, Quevedo J, Réus GZ. Gut microbiota–brain axis in depression: The role of neuroinflammation. Eur J Neurosci. 2021;53(1):222–35.
4.  Belmaker RH, Agam G. Major Depressive Disorder. New Engl J Medicine. 2008;358(1):55–68.
5.  Łoniewski I, Misera A, Skonieczna-Żydecka K, Kaczmarczyk M, Kaźmierczak-Siedlecka K, Misiak B, et al. Major Depressive Disorder and gut microbiota – Association not causation. A scoping review. Prog Neuro-psychopharmacology Biological Psychiatry. 2020;106:110111.
6.  Li Z, Ruan M, Chen J, Fang Y. Major Depressive Disorder: Advances in Neuroscience Research and Translational Applications. Neurosci Bull. 2021;1–18.
7.  Jia X, Gao Z, Hu H. Microglia in depression: current perspectives. Sci China Life Sci. 2020;1–15.
8.  Liang S, Wu X, Hu X, Wang T, Jin F. Recognizing Depression from the Microbiota–Gut–Brain Axis. Int J Mol Sci. 2018;19(6):1592.
9.  Ren F, Guo R. Synaptic Microenvironment in Depressive Disorder: Insights from Synaptic Plasticity. Neuropsych Dis Treat. 2021;Volume 17:157–65.
10.  Petralia MC, Mazzon E, Fagone P, Basile MS, Lenzo V, Quattropani MC, et al. The cytokine network in the pathogenesis of major depressive disorder. Close to translation? Autoimmun Rev. 2020;19(5):102504.
11.  Rudzki L, Maes M. The Microbiota-Gut-Immune-Glia (MGIG) Axis in Major Depression. Mol Neurobiol. 2020;57(10):4269–95.

In deze aflevering maakt u kennis met een aantal basisbegrippen die belangrijk zijn voor de podcasts over depressie die op deze podcast zullen volgen. Besproken wordt de epidemiologie van depressie (hoe vaak komt het voor, wat zijn de risicofactoren), wat is het beloop en wat zijn de kernsymptomen. Deze kunt u nalezen in de NHG standaard depressie (https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/depressie#samenvatting). Vervolgens worden er een aantal kernbegrippen geïntroduceerd, zoals de synaps, neuroplasticiteit, gliacellen, Long Term Potentioation, Long term Depression. De belangrijke hersengebieden die betrokken zijn bij depressie worden besproken, dit zijn de prefrontale cortex, de amygdala, de hippocampus en de thalamus. Tenslotte wordt de klassieke Mono Amine Deficiency Theory besproken, waarin wordt uitgegaan dat depressie wordt veroorzaakt door een tekort aan de monoamine neurotransmitters serotonine, noradrenaline en dopamine. Deze theorie blijkt echter een aantal gebreken te hebben en recent zijn er nieuwe theorieën ontstaan die het ontstaan van depressie proberen te verklaren vanuit de fysiologie. In de komende serie apothekerspodcasts zullen we hier verder op inzoomen.

In deze apothekerspodcast gaat het over diabetypering ofwel subtypering van diabetes type 2. Anne-Margreeth Krijger heeft hier onderzoek naar gedaan en merkte dat de glucosespiegel eigenlijk geen goede maat is om diabetes te kenmerken. Zij bedacht samen met TNO en naar aanleiding van een publicatie in the Lancet van Alquist et al. in 2018 dat er verschillende typen diabetes bestaan. Belangrijk is hierbij de hoeveelheid insuline die er aanwezig is. Er zijn mensen met hoge glucose spiegels en een lage insuline spiegel (deze produceren onvoldoende insuline) en mensen met een hoge glucose spiegel en een hoge insuline spiegel (insuline wordt dus kennelijk wel voldoende geproduceerd, maar werkt niet voldoende, er is sprake van insulineresistentie). Ook de gevolgen van een hoge insulinespiegel zijn anders dan die bij een lage insuline spiegel. Anne-Margreeth sluit af met een discussiestuk om naast de standaard metingen die gedaan worden om diabetes vast te stellen hieraan de meting van het nuchter insuline wordt toegevoegd en om bij een beperkt aantal personen een orale glucose tolerantie test te doen.   
Voor vragen: harmgeers@gmail.com 

Geneesmiddelen bevatten naast de werkzame stof ook hulpstoffen. Hulpstoffen worden vaak in verband gebracht met veronderstelde bijwerkingen, maar hulpstoffen veroorzaken maar weinig bijwerkingen in de praktijk. In deze podcast bespreek ik welke soorten hulpstoffen zoals voorkomen en wat hun functie is. Uw apotheker kan samen met u nakijken welke hulpstoffen er in uw tabletten zitten en kan ook kijken welke verschillen er in hulpstoffen tussen twee verschillende geneesmiddel merken zitten. Dit kan u meer vertrouwen geven in het nieuwe merk als u wisselt van geneesmiddel. 

Tijdens intercurrente ziekten (koorts, braken, diarree) of bij een hoge omgevingstemperatuur neemt het risico op uitdroging toe. De nier wordt dan minder goed doorbloed en de nierfunctie kan dan plotseling afnemen. Dit is vooral een risico bij mensen die al een verminderde nierfunctie hebben. Bovendien gebruiken mensen met een verminderde nierfunctie vaak medicatie (denk aan ACE remmers -prillen- en ARB's -sartanen-) die de druk in de  nier verlagen. In combinatie met (dreigende) uitdroging kan de druk zoveel dalen dat er acute nierschade ontstaat. In deze aflevering gaan we het hebben over wat te doen tijdens intercurrente ziekten bij mensen met chronische nierschade. Let op dat dit altijd maatwerk is en u altijd eerst medisch advies inwint bij uw eigen professional voor u actie onderneemt. 

In deze podcastserie over de nieren gaat het ver de glomerulaire filtratie snelheid (GFR) en hoe deze bepaald wordt. Er zijn verschillende zaken de de GFR beïnvloeden, te weten de spiermassa, extern ingenomen kreatinine, tubulaire secretie van kreatinine. Verder wordt de GFR bepaald door de druk als gevolg van eiwitten in het bloedplasma (de oncotische druk) en de druk die ontstaat in de glomerulus als gevolg van de hydrostatische druk. De hydrostatische druk kan beïnvloed worden door veranderingen in de diameter van het aanvoerende vat (afferente arteriole) en het afvoerende vat (efferente arteriole) van de glomerulus. Geneesmiddelen kunnen deze diameter aan beide kanten van de glomerulus beïnvloeden. 

Na een hartinfarct wordt veel medicatie voorgeschreven, maar waarom wordt deze medicatie nu precies gebruikt? Eén van de veel gebruikt middelen na een hartinfarct is een bloedplaatjesremmer, of zelfs dubbele bloedplaatjesremming, waarom wordt dat toegepast en hoe lang moet dit gebruikt worden? Kunnen er ook drie verschillende antistollingsmiddelen gebruikt worden? U leert het allemaal in deze apothekerspodcast. 

DPP-4 remmers remmen het enzym DiPeptidylPeptidase-4. DPP-4 is verantwoordelijk voor de afbraak van meerdere eiwitten in het lichaam en heeft daarmee een eiwitregulerende functie. Remming van DPP-4 zorgt ervoor dat GLP-1 , maar ook GIP minder snel wordt afgebroken en daardoor langer werkt. Hierdoor wordt de insuline secretie bevordert en daalt de glucosespiegel. DPP-4 remmers geven geen hypoglykemie. DPP-4 remmers hebben een neutraal effect op het ontstaan van hart- en vaatziekten, ze verhogen het risico hierop niet, maar ze verlagen het ook niet.  

GLP-1 Agonisten stimuleren de insuline afgifte in de pancreas en verhogen het verzadigingsgevoel, waardoor er minder voedsel wordt opgenomen. GLP-1 agonisten verlagen de sterfte door hart- e vaatziekten, verminderen de daling in nierfunctie en verlagen de kans op terminaal nierfalen bij diabetische nierziekten. GLP-1 agonisten lijken qua werkingsmechanisme een beetje op sulfonylureumderivaten, maar dan net een beetje anders. GLP-1 agonisten worden geïnjecteerd in het onderhuidse vetweefsel (subcutaan) en door allerlei chmische modificaties is het gelukt om GLP-1 agonisten te maken met een langer werkingsduur, waardoor een wekelijkse injectie volstaat. 

De tweede stap in de behandeling van diabetes type 2 zijn de sulfonyluremderivaten (SUD). SUD verminderen de microvasculaire complicaties van type 2 diabetes, maar niet de macrovasculaire complicaties. SUD geven hypoglykemie en gewichtstoename als bijwerking. Ze zijn goed koop en er is zeer veel ervaring mee opgedaan. Extra materiaal bij deze podcast kunt u vinden op YouTube: https://youtu.be/joS6hFerQw0

Type 2 diabetes wordt veroorzaakt door een relatief tekort aan insuline of door een verminderde gevoeligheid van insuline.  De regulering van glucose in het lichaam staat onder de invloed van glucagon, adrenaline en insuline. Als gevolg van een tekort aan insuline, stijgen de bloedglucose spiegels. Deze verhoogde bloedglucose spiegels leiden tot Advanced Glycosylation Endproducts (AGE). Deze AGE zorgen voor verhoogde oxidatieve stress in het lichaam, waardoor ontstekingsreacties en verhoogde kans ontstaat op hart- en vaatziekten, nefropathie en retinopathie. De behandeling van type 2 diabetes bestaat naast geneesmiddelen vooral uit beweging, gezonde voeding en stoppen met roken. 

Het geneesmiddel dat wordt ingenomen maakt een hele reis door het lichaam, deze reis wordt de farmacokinetiek (farmacon=geneesmiddel, kinetiek=bewegen) genoemd. De farmacokinetiek bestaat uit het vrijkomen van het geneesmiddel, de opname, de distributie, het metabolisme en de uitscheiding van het geneesmiddel. De wisselwerking tussen geneesmiddelen kan ontstaan door beïnvloeding van elkaars metabolisme. Verder kunnen verschillende erfelijke factoren ervoor zorgen dat het geneesmiddel sneller of juist minder snel wordt omgezet. Tenslotte zorgen de nieren meestal voor de uitscheiding van het geneesmiddel. 

In deze Apothekers Podcast worden de COMT-remmers, de MAO-B remmers, Amantadine, propranolol en trihexyphenidyl besproken. De COMT-remmers entacopon, tolcapon en opicapon zorgen dat er meer levodopa beschikbaar is om opgenomen te worden in de hersenen. De MAO-B remmers rasagiline en seligiline zorgen binnen de hersenen dat dopamine niet wordt afgebroken in onwerkzame bestanddelen. Propranolol en Trihexiphenydil worden gebruikt bij tremor en Amantadine om overbeweeglijkheid (dyskinesieën) tegen te gaan. 

De Ziekt van Parkinson gaat gepaard met bewegingsproblemen (stijfheid, langzaam bewegen, tremor), dit worden de motorische symptomen genoemd. Er zijn ook niet motorische symptomen (depressie, psychose, orthostase -plotselinge bloeddruk daling-, dementie en slaapproblemen). In dit eerste deel van de Apothekers Podcast gaat het over de behandeling van de bewegingsproblemen met levodopa. Levodopa is een goed onderzocht geneesmiddel, maar er zijn een paar zaken die u moet weten om het optimale voordeel te halen uit dit geneesmiddel. Deze zaken worden besproken in dit deel van de Apothekers Podcast

Hartfalen komt vaker voor bij het toenemen van de leeftijd en kan goed worden behandeld met geneesmiddelen. Hartfalen zorgt voor benauwdheid en kortademigheid en kan ook gepaard gaan met vochtophoping in het lichaam. Een van de geneesmiddelen die gebruikt wordt bij hartfalen is de groep plastabletten of diuretica, met name de lisdiuretica furosemide en bumetanide. Deze middelen zorgen ervoor dat u heel veel moet plassen in korte tijd. Plastabletten zorgen ervoor dat u het vocht dat wordt vastgehouden door het hartfalen snel weer kwijtraakt, waardoor u meer kan en minder benauwd wordt. In dit eerste deel van de podcast over hartfalen, worden de plastabletten behandeld.

Statines worden veel gebruikt na een hartaanval of bij pijn op de borst, maar ook bij diabetes of na een herseninfarct. Statines hebben positieve effecten op de lange termijn, maar kunnen ook wel eens spierpijnklachten veroorzaken. Wat houden die spierpijnklachten in? Hoe vaak komen ze voor? Wat moet u hierover weten?